Тері ауруын емдеу үшін дәрігер сіздің балаңызға гормондық компоненттері немесе стероидтары бар крем немесе жақпамай тағайындады ма? «Гормондар» сөзін естігенде шошисыз ба және нақты жауаптар алғыңыз келетін сұрақтарыңыз көп пе?
Сіз жалғыз емес екеніңізді біліңіз! Ата-аналардың 80%-ы балаларын емдеу үшін гормондық препараттар алудан қорқады. Бұл қорқыныш өте кең таралған және тіпті «стероидофобия» ғылыми атауына ие болды [1-6].
Ата-аналар неден қорқады және қорқыныш қалай пайда болады?
Медицина ғалымдары ата-аналардан неге қорқатынын, гормондардан қорқудың себебін сұрады. Көбінесе аналар мен әкелер жанама әсерлерден, гормондардың өсу мен дамуға, иммунитетке ықпалынан, «күшті» құралдарға тәуелді болудан қорқатыны белгілі болды. Сонымен қатар көптеген ата-аналар балалардағы тері ауруларын емдеуге «химиялық емес», табиғи заттардан алынған зиянсыз құралдар қолайлы екеніне сенімді [3]. Сондай-ақ бұл қорқыныштың барлығы негізінен достардың немесе отбасы мүшелерінің пікірінен туындайды немесе интернеттен алынады [3-6]. Мазасыздықтың нақты себептері бар ма? Дәрігерлер не айтады? Бірге талқылап көрейік!
Гормондық препараттардың пайдасы бар ма?
Гормондық препараттар әртүрлі болады: сыртқы (кремдер, жақпамайлар, ерітінділер) және ішуге арналған таблеткалар. Ауыз арқылы қабылдануға тиісті препараттар әдетте терапияның басқа түрлерінің әсері болмайтын ауыр жағдайларда ғана қолданылады. Алайда көбінесе тері ауруларын емдеу үшін стероидтар сыртқа жағу үшін тағайындалады, яғни оларды терінің бетіне крем немесе жақпамай түрінде қолдану керек. Қолданудың бұл түрі бірқатар тері ауруларын емдеудің «алтын стандарты » болып табылады және ұзақ уақыт бойы, соның ішінде өте кішкентай балаларға сәтті қолданылып келеді. Оларға мыналар жатады: аллергиялық контактілі дерматит, атопиялық дерматит, псориаз, себореялық дерматит, экзема, есекжем, қызыл жалпақ таз, фотодерматит. Барлық осы аурулардың басты ерекшелігі қабыну болып саналады. Қабынумен күресетін басқа құралдарға қарағанда гормондық құралдар тиімдірек. Бұл аурулардың стероидтарға төзімді деп аталуы бекер емес [7, 8].
Гормондық кремдер немесе жақпамайлар қызару мен бөртпені азайтуға, қышуды жоюға көмектеседі. Олар жіті құбылыстарды жеңілдету үшін де, асқыну мен нашарлауға жол бермеу үшін қолдаушы ем ретінде де қолданылады. Тиімді емдеу терінің күйін жақсартып, өмір сапасын жақсартып қана қоймайды, ол сіздің балаңыздың болашақ денсаулығына да бағдар береді: тері ауруының өршу қаупін азайтады немесе басқа аллергиялық аурулардың даму қаупін азайтады, болжамды жақсартады [1, 7-10].
Жанама әсерлердің нақты қаупі қандай?
Қорқынышқа негіз жоқ, өйткені ғалымдар препаратты қолдану жөніндегі нұсқаулықты ұстанып, дәрігердің ұсынымдарын орындаған жағдайда, қазіргі заманғы сыртқы гормондық құралдармен емдеуде жанама әсерлердің пайда болу қаупі төмен екенін дәлелдеді.
Гормондық құралдар тек зардап шеккен аймақтарға әсер етеді. Фтор мен хлорсыз заманауи жақпамайлар сау теріге әсер ете алмайды, іс жүзінде жергілікті реакциялар мен тітіркенуді тудырмайды. Кең таралмаған және ұзаққа созылмайтын қолдану кезінде сыртқы құралдар іс жүзінде қанға енбейді, сондықтан жүйелі (яғни денеге жалпы әсер ететін) жанама әсерлері болмайды, балалардың қалыпты өсуі мен дамуына зиянын тигізбейді [1, 6, 11]. Дәрігермен кеңесуді ұмытпаңыз, ол балаларда қолдануға рұқсат етілген препаратты таңдай алады.
Егер дәрігер тағайындаған емге қарамастан, стероидты емдеуден бас тартса не болады?
Гормондардан қорқу және олардан бас тарту дұрыс емес, емделу кейінге шегеріледі, жоғалған уақыттың салдары болады. Дәрігердің тағайындаған емін сақтамау сіздің балаңыздың бойынша өршу, аурудың неғұрлым ауыр ағымын немесе асқыну қаупін тудырады. Аурудың нашар бақылануына байланысты асқынудың соңы ауыр болуы мүмкін екенін ескеріңіз, бұл енді сыртқы гормондық препараттарды ғана емес, әртүрлі жағымсыз қажетсіз реакцияларды тудыруы мүмкін жүйелік препараттарды тағайындауды қажет етеді. Терінің тұрақты қышуы, тырналуы және қасылуы, өз кезегінде, қабынуды күшейтеді және инфекцияның қосылуына [1, 6], бұл одан да күшті препараттарды қолдануға әкеледі.
Емдеу режимі мен емдеу схемасын сақтамау да зиянды: жақпамайды қолдануды мерзімінен бұрын тоқтату, препаратты қабылдау уақытын өткізіп жіберу немесе тұрақты қолданбау, терапия курсын ұстанбау.
Осылайша жеткіліксіз немесе тиімсіз емдеу жергілікті гормондық препараттарды қолданудың жанама әсерлеріне қарағанда әлдеқайда көп зиян келтіреді. Сонымен дәрігер мен пациенттің немесе пациенттің ата-анасының арасындағы сенімді қарым-қатынас жақсы нәтижеге қол жеткізуге ықпал етеді [1-9].
Деніңіз сау болсын!
